Bir dahaki sefer su satın alırken evinize gelen
plastik damacananın altına dikkatlice bakın. Eğer damacananın altında üçgen
geri dönüşüm logosu içinde 3, 6 ya da 7 rakamını görüyorsanız bu damacanalardan
uzak durun!
Damacanalardaki geri dönüşüm işareti, damacananın
yüksek oranda kimyasal madde içerdiğini gösteriyor. Özellikle de vücuda iki kat
daha fazla zarar veren biesphenol A’nın yüksek olduğunu gösteriyor. Sert
plastiklerde bulunan bu maddenin zararları ise saymakla bitmiyor. Güvenli ve
sağlıklı bir yaşam için onları camla değiştirmek gerekiyor.
Hayvanlar üzerinde yapılmış araştırmalarda kanserle,
düşüklerle, kısırlıkla, obeziteyle ve cinsel gelişim bozukluklarıyla
ilişkilendirilen ''''bisphenol-A'''' maddesi; konservelerde bile bulunuyor. Ama bu
mutfağınıza girip var olanın yarısını çöpe atacaksınız anlamına gelmiyor!
Bisphenol-A nedir?
Bisphenol-A (BPA) temiz, kırılıp dağılmayan, sert
plastiklerde bulunur. Çoğunlukla bu plastik şişelerin alt kısmında üçgen geri
dönüşüm işareti bulunur. Bu işaretin yanında PC (polikarbonat) harfleri ve 7
rakamı bulunur. Ama altında 7 rakamı bulunan her şişe de polikarbonat demek
değildir.
Dikkat etmeniz gereken en önemli ipucu şudur: Sert,
içi görünen ve kırılmayan şişeler BPA içerir. Mesela atılabilen içecek
şişeleri, su şişeleri, likit ilaç şişeleri (mesela öksürük şurubu) polikarbonat
değildir ve BPA içermezler. Bu yüzden, her ne kadar herkes çevreci nedenlerden
dolayı ''''kullan at'''' şişeleri sevmese de sizi sağlık açısından asıl
endişelendirmesi gereken; sert ve tekrar doldurulabilen cinsleri olmalıdır.
Daha basit bir yöntemle özetlersek: Altındaki
üçgenin içinde 4 ve 2 rakamları basılı şişelerden içelim, çok gerekliyse 5 ve 1
baskılı olanlardan içelim. Ama 3, 6 ve 7 baskılılardan mümkün olduğu kadar uzak
duralım.
Ne kadar risklidir?
BPA, kalp sağlığınızı bozuyor ve diyabet riskini iki
kat arttırıyor. ABD’deki Peninsula Tıp Fakültesi’nde yapılan araştırmalar,
BPA’ların karaciğer rahatsızlıklarıyla da bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor.
Her ne kadar her 10 Amerikalı''''dan 9''''unun vücudunda az da olsa BPA tespit
edilmiş olsa bile bu konuda herkes aynı fikirde değil.
Amerikan Yemek ve İlaç Dairesi (FDA), plastik
endüstrisi ve Harvard Risk Analizi Merkezi''''nin ortak kararına göre; BPA
seviyeleri yetişkinlerde herhangi bir hayati tehlikeye yol açacak miktarlarda
değil. Fakat bazı ünlü BPA araştırmacılarının dediğine göre de hükümetler
tarafından risksiz olarak kabul edilen bu düşük miktarlar güvenli olmaktan çok
uzak...
ABD Ulusal Toksikoloji Programı''''na göre insanları
asıl korkutan da bu seviyelerin çocuklar üzerinde yarattığı risk! BPA maddesi
vücutta bir hormon gibi davranıyor ve çalışmalar; küçük çocukların maruz
kaldığı seviyelerin, erken ergenleşme, hiper aktivite, bağışıklık sistemi
değişiklikleri ve düşük sperm sayısı gibi problemlere yol açabildiğini
gösteriyor.
İngiltere Gıda Standartları Enstitüsü’nün açıklamasına
göre ise gün içinde almış olduğunuz BPA miktarının vücut ağırlığınızla dengeli
bir uyum içinde olması gerekiyor. Sahip olduğunuz kilo başına günde 50
mikrogram kimyasal madde ‘normal değer’ olarak kabul ediliyor. Yani eğer vücut
ağırlığınız 60 kg ise gün içinde alabileceğiniz en üst limitin 3000 mikrogram
olması gerekiyor. Bu rakamın üstüne çıktığınız anda kalp, karaciğer
hastalıkları ve diyabet riskiniz iki kat artıyor.
Journal of American Medical Association dergisinde
yayımlanan araştırma, 18-74 yaşlarındaki 1455 yetişkin arasında yapıldı. Bilim
adamları, BPA''''nın kalp ve diyabet riskini nasıl artırdığını bilmiyorlar, ancak
bu kimyasalın damarlarda daha çok yağ birikmesine yol açtığı ve insülinin
işlenmesi sürecine müdahale edebildiği tahmininde bulunuyorlar.
Yüksek kolesterol, kan şekeri düzensizliği, yüksek
kan basıncı, kanser ve nörolojik problemlerle de bağlantılı olduğu düşünülen
BPA’nın vücuda zararı araştırılmaya devam ediliyor. Amerika’da sağlıklı
insanlar üzerinde yapılan araştırmalarda altı yaş üstündeki her on kişiden
dokuzunun risk taşıdığı ortaya çıktı. Çünkü gün içinde kullandığınız birçok
plastik malzeme BPA içeriyor. BPA kimyasal maddesi bebek biberonundan plastik
şişelere kadar yüzlerce plastik malzemede bulunuyor.
|